Józefów na Roztoczu – ukryta perła w sercu Roztocza

Roztocze to kraina niezwykła. Pełna bujnych lasów, czystych rzek, cichych dolin i urokliwych miasteczek, które łączą w sobie bogatą historię, dziedzictwo kulturowe i zachwycającą przyrodę. Jednym z najbardziej fascynujących miejsc na Roztoczu jest niewielki, lecz wyjątkowy Józefów – miasto z duszą, otoczone przez Puszczę Solską, z którego bije klimat przeszłości i spokój natury. To idealne miejsce dla każdego, kto chce odkryć prawdziwe oblicze Roztocza – z dala od zgiełku, blisko serca.

Historia Józefowa – miasto zrodzone z wizji

Józefów został założony w 1725 roku z inicjatywy Tomasza Józefa Zamoyskiego, ordynata zamojskiego, jako część wielkiego projektu zagospodarowania Roztocza Środkowego. Powstał na miejscu wcześniejszego osiedla o nazwie Majdan Nepryski, które w XVIII wieku przekształcono w miasto lokowane na prawie magdeburskim.

Już od początku Józefów pełnił ważną funkcję administracyjną i gospodarczą w regionie. Otoczony bogatymi złożami piaskowca, szybko rozwinął się jako centrum kamieniarstwa. Organizowano tu jarmarki, działała huta szkła, papiernia, a także hamernia – czyli zakład wytopu metali (kuźnica). Miasto stanowiło również ważny ośrodek religijny, o czym świadczy budowa pierwszego drewnianego kościoła oraz silna obecność społeczności żydowskiej.

W XIX wieku Józefów przetrwał trudne czasy zaborów i powstań, zachowując swój lokalny charakter. W okresie II wojny światowej okolice miasta stały się bastionem działalności partyzanckiej. To właśnie tu, w gęstwinach Puszczy Solskiej, toczyły się walki oddziałów Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich.

Dziś Józefów to ciche, klimatyczne miasteczko, które zachowało układ urbanistyczny z XVIII wieku i nadal przyciąga miłośników historii, kultury i przyrody na Roztoczu.

Atrakcje turystyczne w Józefowie – co warto zobaczyć na Roztoczu?

1. Kamieniołom i wieża widokowa Babia Dolina

To bez wątpienia jedna z największych atrakcji na Roztoczu. Stary kamieniołom, niegdyś miejsce wydobycia słynnego piaskowca józefowskiego, został zrewitalizowany i przekształcony w przestrzeń edukacyjno-turystyczną. Na jego terenie znajduje się nowoczesna wieża widokowa, z której można podziwiać panoramę Roztocza, rozciągającą się aż po Puszczę Solską.

2. Rynek i zabytkowy układ urbanistyczny

Józefowski rynek zachował dawny, kwadratowy kształt z czasów lokacji. Otaczają go parterowe, drewniane i murowane domy, a centralnym punktem jest urokliwa fontanna z piaskowca oraz pomniki przyrody. To doskonałe miejsce na spacer z kawą i podziwianie detali kamiennych zdobień wykonanych przez lokalnych mistrzów.

3. Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP

Monumentalna świątynia wybudowana w 1886 roku stanowi duchowe centrum Józefowa. W środku znajdują się piękne polichromie, zabytkowe organy i kamienne rzeźby. Obok kościoła wznosi się figura św. Józefa oraz grotka maryjna, a nieopodal znajduje się stary cmentarz z grobami partyzantów.

4. Synagoga i cmentarz żydowski

Józefów był niegdyś ważnym ośrodkiem kultury żydowskiej na Roztoczu. XIX-wieczna synagoga, dziś zaadaptowana na centrum kultury, oraz kirkut z macewami ozdobionymi tradycyjną symboliką są ważnymi świadkami wielokulturowej historii miasteczka.

5. Rezerwat Czartowe Pole

Położony zaledwie kilka kilometrów od centrum Józefowa, ten dziki i tajemniczy rezerwat to jedno z najbardziej malowniczych miejsc na Roztoczu. Przez jego teren przepływa rzeka Sopot, tworząc malownicze kaskady i wodospady. Znajdują się tu również ruiny dawnej papierni z XVIII wieku – miejsce to niemal magicznie łączy przyrodę i historię.

6. Szlaki rowerowe i piesze

Józefów to doskonała baza wypadowa dla miłośników aktywnego wypoczynku na Roztoczu. Przez miasto przebiega Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo, a także liczne trasy piesze, tematyczne i historyczne, jak szlak walk partyzanckich, ścieżka edukacyjna „Puszcza Solska”, czy szlak „Śladami Ordynacji Zamojskiej”.

7. Zalew rekreacyjny

Józefów może się także pochwalić efektownym zalewem z piaszczystą plażą, domkiem dla ratowników niczym te ze "słonecznego patrolu", kąpieliskiem, strefą dla dzieci i wypożyczalnią sprzętu wodnego. To idealne miejsce na letni wypoczynek nad wodą z widokiem na roztoczańskie wzgórza.

Ciekawostki o Józefowie

• Józefów to miasto kamienia – piaskowiec józefowski używany był do budowy wielu kościołów i nagrobków w regionie.
• W Józefowie znajduje się Muzeum Kamieniarstwa, które prezentuje historię lokalnego rzemiosła i dzieła miejscowych artystów.
• Miasto posiada drzewostan pomnikowy, w tym dęby o obwodzie ponad 400 cm.
• W czasie II wojny światowej w okolicach Józefowa działały silne struktury ruchu oporu – m.in. oddziały AK, BCh i AL.

Dlaczego warto odwiedzić Józefów na Roztoczu?

Jeśli szukasz miejsca, które łączy w sobie naturalne piękno Roztocza, ciekawą historię, lokalny koloryt i spokojną atmosferę – Józefów na Roztoczu to doskonały wybór. Niezależnie od tego, czy jesteś miłośnikiem pieszych wędrówek, historii, rowerowych eskapad, czy po prostu cenisz kameralny wypoczynek w otoczeniu natury – znajdziesz tu coś dla siebie. Józefów to miejsce, które idealnie oddaje to, czym jest Roztocze – region pełen kontrastów, harmonii, zieleni i dziedzictwa.