Las jako lekarstwo: Jak spacery i kontakt z naturą redukują stres

Spacery i kontakt z naturą poprawiają zdolności kognitywne, redukują stres i łagodzą objawy depresji

Współczesny styl życia, zdominowany przez ekrany komputerów, smartfonów i nieustanny pośpiech, sprawia, że coraz więcej osób doświadcza chronicznego stresu, przemęczenia psychicznego oraz spadku zdolności koncentracji. W odpowiedzi na ten problem coraz więcej badań naukowych oraz praktyk terapeutycznych kieruje uwagę ku… naturze. A dokładniej — ku lasom. Spacery po lesie, nawet te krótkie, mogą przynieść głębokie korzyści dla zdrowia psychicznego i kognitywnego. W tym artykule przyjrzymy się, jak kontakt z lasem wpływa na funkcjonowanie mózgu, obniżenie poziomu stresu oraz łagodzenie objawów depresji, a także dlaczego warto odłożyć telefon i zanurzyć się w leśnym świecie — najlepiej tu, na Roztoczu.

1. Las a zdolności kognitywne – co mówi nauka?

Czym są zdolności kognitywne?

Zdolności kognitywne to zbiór procesów mózgowych odpowiedzialnych za myślenie, zapamiętywanie, koncentrację, rozumowanie i rozwiązywanie problemów - a przede wszystkim umiejętność podejmowania szybkich decyzji w sytuacjach stresowych. Są one kluczowe zarówno w pracy zawodowej, jak i w codziennym życiu.

Jak las wpływa na mózg?

Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Stanforda wykazały, że spacery w naturalnym środowisku zmniejszają aktywność w korze przedczołowej, części mózgu powiązanej z ruminacją, czyli nieproduktywnym „przeżuwaniem” negatywnych myśli. Uczestnicy badania, którzy przez 90 minut spacerowali po lesie, wykazywali znaczną poprawę nastroju i funkcji poznawczych w porównaniu do tych, którzy spacerowali po miejskich ulicach.

W Japonii popularna jest praktyka zwana shinrin-yoku — kąpiele leśne. Polega ona na zanurzeniu się wszystkimi zmysłami w lesie: obserwowaniu, słuchaniu, wąchaniu, dotykaniu. Efekty? Poprawa uwagi, redukcja zmęczenia umysłowego, a nawet lepsze wyniki w testach pamięci krótkotrwałej.

2. Las jako naturalny reduktor stresu

Kortyzol — hormon stresu

Jednym z najbardziej wymiernych efektów przebywania w lesie jest obniżenie poziomu kortyzolu, hormonu stresu. Wysoki poziom kortyzolu w organizmie, utrzymujący się przez dłuższy czas - wpływa negatywnie na układ odpornościowy, serce, a przede wszystkim na psychikę.

Co daje 20 minut w lesie?

Zgodnie z badaniami opublikowanymi w „Frontiers in Psychology”, już 20 minut spędzonych na łonie natury obniża poziom kortyzolu i poprawia ciśnienie krwi. Im częściej chodzimy do lasu, tym nasz organizm skuteczniej radzi sobie z codziennymi stresorami. Dodatkowo, kontakt z naturą obniża napięcie mięśniowe, reguluje oddech i poprawia sen.

Ciekawostka:

Dr Qing Li, japoński ekspert od medycyny leśnej, odkrył, że drzewa emitują fitoncydy — naturalne olejki eteryczne chroniące rośliny przed szkodnikami. Dla ludzi te substancje mają działanie przeciwbakteryjne, relaksujące i immunomodulujące. To właśnie dzięki nim po lesie czujemy się spokojniejsi i bardziej „uziemieni”.

3. Las a depresja i zdrowie psychiczne

Terapia zielenią

Coraz więcej psychoterapeutów włącza ekoterapię jako element leczenia depresji i stanów lękowych. Przebywanie wśród drzew i roślin, słuchanie śpiewu ptaków czy szumu liści ma działanie terapeutyczne porównywalne z medytacją.

Dlaczego las pomaga?

• Zmniejsza samotność — kontakt z naturą daje poczucie jedności z większym światem.
• Poprawia samoocenę — aktywność fizyczna w przyjemnym otoczeniu sprzyja pozytywnemu myśleniu.
• Daje perspektywę — obserwacja cykli natury przypomina o przemijalności trudnych chwil.

4. Dlaczego warto odłożyć telefon i komputer?

Ekran kontra las

Średni czas spędzany przed ekranem to obecnie ponad 7 godzin dziennie. Efekty? Zmęczenie oczu, pogorszenie koncentracji, problemy ze snem, ale też… spadek zdolności rozwiązywania problemów i kreatywności. Przebywanie w naturze aktywuje zupełnie inne obszary mózgu niż te używane podczas korzystania z urządzeń cyfrowych. 

Digital detox w Roztoczu

Roztocze to doskonałe miejsce, by choć na chwilę odłączyć się od świata wirtualnego. Brak zasięgu w niektórych miejscach działa na korzyść — pozwala zanurzyć się w życie "tu i teraz", bez przymusu dokumentowania każdej chwili w mediach społecznościowych. Prawdziwa obecność wymaga odłożenia telefonu.

5. Szanuj las — czyli jak nie być tylko gościem

Las to nie tylko przestrzeń relaksu — to żywy organizm

Las, który daje nam tyle korzyści, potrzebuje również naszego szacunku. Każdy spacer to okazja do nauczenia się pokory wobec przyrody. Warto:

• Nie zostawiać śmieci
• Nie zrywać roślin chronionych
• Poruszać się wyznaczonymi ścieżkami
• Zachować ciszę i spokój

Zaniedbane, zaśmiecone lub zdewastowane lasy tracą swoją biologiczną i terapeutyczną wartość. Troszcząc się o lasy, troszczymy się o własne zdrowie — zarówno fizyczne, jak i psychiczne.

Czytaj również: [Jak wycinanie lasów wpływa na środowisko]

6. Roztoczańskie lasy i Puszcza Solska —  idealne miejsce na regenerację

Roztocze – naturalny azyl

Puszcza Solska to jeden z największych kompleksów leśnych w Polsce, obejmujący ponad 120 tysięcy hektarów, rozciągający się przez Roztocze aż po Kotlinę Sandomierską. To miejsce niezwykłe — dzikie, różnorodne biologicznie i pełne ciszy, jakiej trudno dziś doświadczyć w innych częściach kraju. To także naturalne zaproszenie do zatrzymania się, wsłuchania w siebie i skorzystania z dobrodziejstw lasu. Bory jodłowe, mieszane lasy sosnowo-dębowe, krystaliczne potoki, pachnące ziołami łąki — wszystko to tworzy idealne warunki do regeneracji ciała i umysłu. Wystarczy wyjść na szlak lub przejść się ścieżką przyrodniczą, by poczuć, jak natura przywraca równowagę.

Szlaki, które leczą

Na terenie Puszczy Solskiej znajduje się wiele malowniczych tras pieszych i rowerowych, z dala od zgiełku i turystycznego tłoku. Szczególnie polecane są:

• Rezerwat Czartowe Pole – z dzikim wąwozem i ruinami papierni, idealny na refleksyjny spacer
• Rezerwat Nad Tanwią – z szumami wodospadów i piękną ścieżką wśród mchów i paproci
• Las Bukowy pod Szczebrzeszynem – doskonałe miejsce na jesienne spacery, gdy korony drzew mienią się czerwienią i złotem

Wędrując tymi szlakami, możesz łatwo połączyć ruch fizyczny, kontemplację natury i cyfrowy detoks — a wszystko to w jednym z najbardziej ekologicznie wartościowych zakątków Polski - Na Roztoczu.

W Lawendowym Roztoczu łączymy terapeutyczne właściwości lawendy z siłą lasu. To miejsce, gdzie możesz:

• Medytować wśród pól, lasów i lawendy
• Wziąć udział w kąpielach leśnych (forest bathing)
• Zrelaksować się w ogrodzie z aromaterapią
• Oderwać się od świata cyfrowego

  ---

7. Dlaczego warto wracać do lasu?

Las to nie moda — to potrzeba biologiczna. W świecie, który pędzi coraz szybciej, kontakt z naturą staje się naszym sprzymierzeńcem w walce o zdrowie psychiczne, koncentrację i wewnętrzny spokój. Każdy spacer po lesie to nie tylko forma aktywności fizycznej, ale prawdziwa inwestycja w siebie.

Zrób pierwszy krok — odłóż telefon, zamknij laptop, weź głęboki oddech i pójdź do lasu.

Twoje ciało i umysł Ci za to podziękują.